Fotografowanie nowy wymiar

Fotografia – podstawowe pojęcia

Początkujący fotografowie najczęściej stosują automatyczne ustawienia w swoich aparatach, co wiąże się z wykonywaniem średniej lub nawet fatalnej jakości zdjęć. Aby robić lepsze niż przeciętne fotografie, warto zapoznać się z poniższym słowniczkiem związanym z tym rodzajem sztuki. Pozwoli to na eliminację potencjalnych błędów i osiąganie lepszych rezultatów.

• Matryca i jej wielkość

Matryca światłoczuła znajduje się wewnątrz aparatu, a dokładnie w osi obiektywu. Działa ona wraz z kilkoma innymi elementami pomocniczymi i stanowi zastępstwo dla błony filmowej stosowanej w klasycznych aparatach. Na niej dochodzi do odwzorowania fotografowanego obiektu. Podstawowymi wielkościami charakteryzującymi matrycę (przetwornik) są: liczba światłoczułych elementów oraz rozmiary geometryczne. Matryca w aparatach cyfrowych występuje jako duża liczba (od kilku do kilkunastu milionów) elementów światłoczułych, zwanych też fotoelementami, pikselami czy fotodiodami, które umieszczone są na prostokątnej płytce. Rejestrują ona natężenie jasności padającego światła. Ilość pikseli (wielkość matrycy) przekłada się na rozdzielczość obrazu. Im większą rozdzielczość posiada dany aparat, tym większy obraz można zarejestrować. Natomiast większe fotodiody pozwalają na większą czułość na światło. Sprawia to, że jakość szczegółów rejestrowanych w świetle jest dużo większa, zaś zakłócenia przy rejestrowaniu cieni – mniejsze.

Matryca lustrzanki posiada 15 razy większą powierzchnię niż powierzchnia matrycy w aparacie kompaktowym. Przewaga lustrzanek jest pod tym względem kolosalna. Posiadając większą powierzchnię, można w nich zmieścić większą ilość pikseli, a także swobodnie dobrać ich rozmiar.

• Ekspozycja

Jest to pojęcie stosowane dla opisania procesu naświetlania zdjęcia bądź jako określenie stopnia naświetlenia kadru. Wartości ekspozycji określane są w jednostkach EV. Wzrost EV oznacza zmniejszenie się oświetlenia, zaś spadek - większą ilość światła. Wartość EV stanowi wypadkową czasu naświetlania, czułości ISO i przysłony obiektywu.

• Przesłona

Jest to część obiektywu, która reguluje wielkość otworu na drodze strumienia światła. Zazwyczaj ma postać nachodzących na siebie metalowych listków wbudowanych w obiektyw. Jej celem jest m.in. regulowanie ilości światła, które przechodzi przez obiektyw. Regulacja średnicy szczeliny przesłony przy pomocy listków zmienia nie tylko ilość światła przechodzącego przez soczewki obiektywu, ale także wpływa na głębie ostrości uzyskiwanego obrazu.

W zależności od posiadanego w aparacie obiektywu rozróżnia się dostępne wartości (wielkości) przesłony. Do oznaczeń wielkości używa się ułamków, w których licznik zawsze wynosi 1. Przykładowymi wartościami przesłon może być np. 1/8 czy 1/5.6.

• ISO

Czułość aparatów cyfrowych oraz w filmach fotograficznych wyrażana jest w jednostkach ISO. Im większa wartość ISO (czułość filmu), tym aparat zarejestruje więcej światła, co pogarsza jakość zdjęć. Wyróżnia się 4 rodzaje ISO:

• niska czułość (ISO poniżej 50)- stosowana przy fotografowaniu dobrze oświetlonych obiektów; na zdjęciach nie będzie widać cyfrowego ziarna, a szczegóły fotografowanego przedmiotu będą doskonale widoczne
• średnia czułość (100-200 ISO)- stosujemy ją, gdy chcemy wykonać zdjęcie z tzw. ręki, kiedy poziom światła jest dość wysoki (np. plener w słoneczne dni czy pomieszczenie, do którego wpadają promienie słońca)
• wysoka czułość (np. ISO 400)- używa się jej w celu np. uzyskania efektu zamrożenia akcji w ruchu bądź dużej głębi ostrości, a także w czasie zastosowania małego otworu (średnicy) przesłony
• bardzo wysoka czułość (od 800 ISO wzwyż)- używana wówczas, gdy poziom oświetlenia jest bardzo niski, w tym m.in. w ciemnych pomieszczeniach czy w czasie zmierzchu na zewnątrz budynku

• Jasność obiektywu

Miara ilości światła, która przepuszczana jest przez obiektyw do wnętrza aparatu cyfrowego. Wielkość jasności obiektywu oblicza się jako kwadrat stosunku średnicy otworu obiektywu do jego ogniskowej.

Jasność obiektywów jest zależna od ilości oraz jakości soczewek. Czym jaśniejszy obiektyw, tym mniejszy czas na wykonanie ostrego i dobrze oświetlonego zdjęcia. Jaśniejsze obiektywy są droższe, zaś te najjaśniejsze -będą zawsze stało-ogniskowe.